De dag dat mijn vader overleed

“Ik ga de stad niet meer in, ik ben behoorlijk moe.” 31 december 2019. Mijn vader ging liever naar huis, dan de stad in. Ik dacht dat hij tegen een burn-out aan zat. Dat verbaasde me niks. Hij werkte al jaren hard in ons restaurant en had de afgelopen maanden best wat stress gehad.

Hij reed met de auto naar huis en ik weet nog dat ik tegen mijn vriend Erwin zei “Hij rijdt echt scheef, hij heeft misschien toch wat teveel gedronken.” 

Helaas. Geen burn-out, maar een hersentumor zo groot als een ei zat in zijn hoofd. Hij had pijn. Veel pijn. Als dit het was, hoefde het van hem niet meer. 

Uiteindelijk kwamen de artsen met het verlossende woord: ze zouden hem toch kunnen opereren. 

De operatie verliep verrassend goed en hij knapte op. De pijn was weg. Hij kon misschien niet meer alles, maar hij genoot intens veel van de kleine dingetjes en het ging goed met hem.  Het belangrijkste kon hij nog: eten, buiten zijn, en zijn met familie. Werken lukte niet meer. Autorijden ook niet. Hij gaf in een record tijd alles op wat voor hem belangrijk was. Hij verkocht het restaurant, wat gelukkig doorgedraaid werd zoals hij dat ooit begonnen was. Hij ging wonen bij een vriendin van de familie in het centrum van Den Bosch toen tijdens de corona alle verzorgingshuizen dicht gingen en was dus ook niet meer in zijn eigen huis. Ontspullen. Ont-van-alles-en. Hij kon wel lopend naar de stad en naar het restaurant voor een espresso. Meer had hij niet nodig. 

We wisten allemaal: uiteindelijk gaat de tumor weer groeien… we wisten alleen niet wanneer. 

In zijn strijd kwamen er veel “extraatjes” op zijn pad die het allemaal extra ingewikkeld maakte. Corona maakte alles extra vreemd. Uiteindelijk kwam er nog een “cadeautje” bij. Er bleek ook een tumor op zijn hart te zitten. In eerste instantie was daar niks mee aan de hand dus kon hij daar rustig blijven zitten.  Maar uiteindelijk begon die ook te groeien en kreeg zijn lichaam het zwaar…

Vorig jaar in september kwam een echt cadeautje. Ik was zwanger! Ik vond het best spannend om het tegen hem te vertellen. Ik zou binnenkort nieuw leven verwelkomen, maar hij ging dood. Toch heb ik altijd het gevoel gehad dat dit precies de bedoeling was. Ik geloof dat niks voor niks gebeurt. Als het niet zo had moeten zijn, had ik op dat moment simpelweg gewoon niet zwanger geworden. Maar ik was wel zwanger. Alles ging goed. En hij werd opa! 

Toen hij opeens vroeg “of de baby misschien volgende week al kon komen” wist ik dat het misschien wel eens sneller zou gaan dan ik dacht….

Iedere week incasseerde hij dat zijn lichaam achteruit ging. Eerst kon hij nog naar zijn eigen restaurant wandelen en daar koffie drinken. Toen een lang stuk lopen niet meer ging, kon hij koffie drinken in het cafe tegenover zijn nieuwe huis. Toen dat niet meer ging, dronk hij Italiaanse koffie in de keuken en kwam hij niet meer buiten. Uiteindelijk kon hij niet meer lopen en sliep hij steeds meer. De momenten dat hij wakker was at hij alles wat hij lekker vond, dronk hij nog een wijntje en grappa, en was hij samen met familie. Tot op de laatste dag kon hij alles wat voor hem ECHT belangrijk was: eten, drinken, en zijn met de mensen die het meest belangrijk voor hem waren. De vriendin waar hij bij woonde heeft extreem goed voor hem gezorgd. Ze heeft letterlijk haar eigen leven even op pauze gezet om er voor hem te zijn. Ik had het zelf niet beter gekund. 

En hij… hij bleef verrassend positief. Iedere keer als ik hem vroeg “hoe het met hem ging” antwoordde hij “ikke magge niette klagen”. Hij incasseerde, liet hulp toe en ging door. 

Uiteindelijk is hij 10 maart overleden. Ik ben dankbaar dat hij rust gevonden heeft. En ik ben natuurlijk ook verdrietig… ik had zo graag gewild dat hij nog met Luca, mijn kindje, kon zijn. Rouw komt in golven… 

De reden dat ik dit hele verhaal met je deel is eigenlijk omdat ik de belangrijkste ondernemersles hieruit met je wil delen.

Mijn vader namelijk een echte ondernemer. Hij kwam naar Nederland vanuit Italië met nog geen duizend euro op zak. Hij startte met werken in een Italiaans restaurant van een kennis van hem. Mijn moeder, die hij kende van vakantie, kwam uiteindelijk naar Den Bosch en daar bloeide wat op en daar gingen ze samen wonen. Werken, daar was hij toen al goed in. In 1985 opende mijn ouders samen het restaurant, Il Brigantino in Den Bosch. Het restaurant bestaat nu nog steeds, maar is dus nadat hij ziek werd overgenomen (gelukkig!). Daarna kwamen wij, ik en mijn broertje :). 

Werken, werken, werken. Dat was waar hij voor op stond. Hij werkte eigenlijk altijd. Als ondernemer is het zo makkelijk om te verzuipen in alles wat je nog kunt doen voor je onderneming. Dat stopt namelijk nooit. Maar wie ben je nog als je je onderneming even opzij zet? Wat geeft je echt voldoening? Waar haal je plezier uit? 

Mijn vader bouwde aan zekerheid en veiligheid. Hij zorgde dat hij het goed voor elkaar had voor de toekomst. Maar wat betekent dat eigenlijk, “het goed voor elkaar hebben?”. 

Hij zei altijd “ikke werke voor jullie.” Liefde kent vele vormen. Werken, en dus zorgen voor financiële zekerheid, was voor hem een manier van liefde. 

Net voordat hij het restaurant echt wilde gaan verkopen, en dus met pensioen kon (misschien wel een huisje in Italië wilde gaan kopen, vlakbij zijn moeder), werd hij ziek. 

We denken altijd dat we tijd hebben…..

Hij heeft uiteindelijk nog iets meer dan 2 jaar geleefd na de diagnose. 

Als hij het had geweten, weet ik zeker dat hij veel eerder gestopt was met werken. Ik heb hem gevraagd waar hij nou echt gelukkig van werd. Hoe trots hij ook was op zijn restaurant, hij heeft het niet genoemd als antwoord op die vraag. Vakanties. Samen dingen doen. Dat was wat er vooral naar voren kwam.

Als kind kijk je vooral naar wat je ouders doen en doe je hetzelfde. Werken is mij ook met de paplepel ingegoten. Je kan vast raden wie er op haar fiets naar de stad reed om te helpen als er iemand ziek was in het restaurant…. Ik ja ;).  Ik heb jaren heel veel gewerkt, vooral in de beginjaren van mijn bedrijf. Ik kende totaal geen grenzen. Ik werkte overdag, maar ook ’s avonds en in het weekend. Ik wist eigenlijk niet eens meer wat echt belangrijk voor me was, en kon me daar ook niet mee verbinden, dus werkte ik maar. Dan verdiende ik in ieder geval nog geld, en met geld kon ik dan iets kopen waar ik plezier van had. Korte termijn plezier, maargoed, wist ik veel….

De laatste twee jaar heb ik mijn vader zien veranderen. Eigenlijk positief. Hij werd heel zacht, nam overal de tijd voor, was veel buiten. Hij had maar weinig nodig. Ondanks dat hij ziek was, kon ik me beter met hem verbinden. Alsof hij toen opeens kon “zijn”, zonder dat er nog iets extra’s van buitenaf nodig was. 

Nu heb ik zelf ook een kindje, Luca. Hij is ondertussen bijna 6 maanden. Ik hou van mijn werk, maar ik kies er ook bewust voor om minder te werken. Uiteraard vind ik dat soms ook een uitdaging. Mijn vader werkte altijd, ook toen we klein waren. Hij heeft daardoor veel gemist. Dat wil ik niet. Als ik iets kan doen nu hij overleden is, is wel de les meenemen dat het niet alleen draait om werken.

Financiële zekerheid geeft vrijheid. Maar de vrijheid die een goede gezondheid je geeft kun je niet kopen. Tijd ook niet. 

De conclusie van dit artikel is een beetje cliché, want stiekem “weten” we dit allemaal. Maar weten is niet hetzelfde als doen. En uiteraard herken ik ook de worsteling die dat met zich mee kan brengen. Tussen willen & moeten, tussen hoofd en hart. 

Dankjewel voor het lezen, als je tot hier gekomen bent. Grote kans dat je een vergelijkbaar verhaal hebt of een vergelijkbaar verhaal kent. Ik dacht altijd dat mijn ouders het eeuwige leven hadden, maar niks is minder waar. 

Verlies niet uit het oog wat echt belangrijk is <3.